W obliczu niespokojnych czasów, kiedy konflikty zbrojne i ekstremalne zjawiska pogodowe budzą niepokój, ludzie coraz częściej myślimy o schronach. Nowe przepisy, szczególnie ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej „ustawa schronowa”, próbują uporządkować ten temat i zapewnić nam bezpieczeństwo w razie kryzysu. Jest lipiec 2025 roku. Sprawdzamy jak wygląda sytuacja prawna dotycząca schronów, jakie nowości weszły w życie i gdzie wciąż mamy problemy.
Nowa ustawa
Od 1 stycznia 2025 roku obowiązuje ustawa schronowa. Jasno ona określa, że od początku 2026 roku każdy nowy blok mieszkalny, budynek użyteczności publicznej i ważny biurowiec musi mieć miejsce, które może służyć jako schron. Najczęściej taki schron urządza się w podziemnych garażach. Muszą one być wyposażone w porządną wentylację. drogi ewakuacyjne i zabezpieczenia przeciwpożarowe. Właściciele czy zarządcy budynków, które nadają się na schrony, muszą zgłosić je do lokalnych władz. Dzięki temu powstaje ogólnopolska baza danych z danymi, gdzie każdy schron się znajduje, ile osób pomieści i jaki jest jego stan.
Nadzieja w rządzących
Społeczeństwo, liczy na wojewodów, samorządy i Państwową Straż Pożarną, którzy organizują system schronów. To oni w razie zagrożenia mają nam powiedzieć, gdzie szukać najbliższego schronu i jak z niego korzystać. Na remonty istniejących schronów i budowę nowych rząd przeznacza około 10 miliardów złotych rocznie z Funduszu Ochrony Ludności, (0,3% PKB). Planowane jest wsparcie dla tych z nas, którzy chcą zbudować przydomowy schron do 35 metrów kwadratowych. Takie schrony stawiane mają być tylko na zgłoszenie, bez pozwolenia na budowę. Jeśli jednak zaniedbamy utrzymanie schronu, możemy zapłacić grzywnę, a nawet trafić do aresztu.
Lipiec 2025 roku przynosi powody do optymizmu. Strona internetowa, pozwalająca na znalezienie najbliższego schronu, jest już dostępna na stronie PSP. To dla nas duże ułatwienie – w kilka sekund sprawdzimy, gdzie się schronić. Rząd pracuje też nad kolejną inwentaryzacją schronów, prowadzoną PSP i nadzór budowlany. Ma to na celu aktualizowanie danych i poprawienie stan wielu obiektów, które są w kiepskim stanie.
Dotacje na schrony
Rząd zapowiedział nowe rozporządzenia, które dokładniej określą, jak powinien wyglądać schron – od wentylacji po wytrzymałość konstrukcji. Rozważa również większe wsparcie finansowe dla przydomowych schronów. Koszty budowy, sięgające nawet 120 tysięcy euro, to dla wielu ludzi spora bariera.
Pojawiły się propozycje, by wprowadzić dotacje pokrywające do 50% kosztów budowy schronów, a także ulgi podatkowe dla zdecydowanych na inwestycję. Trwają też rozmowy o stworzeniu programu niskooprocentowanych kredytów na ten cel, co mogłoby zachęcić więcej osób do budowy własnych schronów.
Nie wszystko jednak idzie gładko.
Martwimy się, że obecne przepisy zakładają ochronę tylko połowy z nas, a to za mało w porównaniu z krajami jak Szwecja, gdzie schrony chronią 85% mieszkańców. Deweloperzy narzekają, że obowiązek budowy schronów podniesie ceny mieszkań, choć w czasie pokoju taki schron może być parkingiem czy magazynem. Z kontroli wynika, że wiele naszych schronów jest w fatalnym stanie – zardzewiałe, zalane albo zdewastowane. Brakuje nam też jasnych wytycznych technicznych, przez co projektowanie nowych schronów. Dotyczy to zwłaszcza garażów podziemnych.
Podsumowując, w lipcu 2025 roku widzimy, że temat schronów w Polsce nabiera tempa. Nowe rozporządzenia w drodze i remonty to kroki, które dają nam nadzieję. Ale wciąż mamy sporo do zrobienia – potrzeba nam więcej pieniędzy, lepszych wytycznych i schronów, które ochronią więcej niż połowę z nas. Pracujemy nad tym, by czuć się bezpieczniej.
Storna internetowa Państwowej Straży Pożarnej: http://schrony.straz.gov.pl/